ناصر تقوایی و دغدغه ساخت فیلمی سینمایی درباره تعزیه
تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۱۲۶۵۸
ایسنا نوشت: ناصر تقوایی که سالها قبل برای ثبت تعزیه در فهرست میراث جهانی یونسکو یک مستند ساخته است، در آن مقطع گفته بود که دوست دارد اگر قرار باشد برای دومین بار سراغ تعزیه برود، حتما یک اثر سینمایی و غیرسنتی از آن بسازد.
ناصر تقوایی که آخرین فیلمش را بیش از دو دهه قبل کارگردانی کرده، سالها قبل برای تکمیل پرونده ثبت جهانی تعزیه در یونسکو مستندی را با نام «تمرین آخر» ساخت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
تقوایی در نیمه دوم دهه چهل با ساخت اثری درباره عزاداری مردم بوشهر نخستین قدم را در ساخت نوعی مستندسازی برداشت که نتیجه آن به مستند تهیه شده برای پرونده تعزیه ختم شد.
این کارگردان صاحبنام سینما در همان دهه ۸۰ در جلسه نقد و بررسی مستند «تمرین آخر، تعزیه حر دلاور» که در خانه هنرمندان ایران برگزار شد،توضیح داد: یونسکو از مراحل ساخت تعزیه فیلم خواسته بود و من تصمیم گرفتم ضمن اینکه آن فیلم را میسازم، یک فیلم اصیل از تعزیه نیز بسازم به همین دلیل ابتدا تمام تصاویر گرفته شدهی تعزیه را که در حدود ۴۰ تا ۵۰ ساعت بود، تهیه کردم اما با آن حجم زیاد نتوانستم ۱۰ تا ۱۵ درصد فیلم را در بیاورم.
او اظهار کرده بود: تعزیه را نمیتوان از بینندگانش جدا کرد، عکسالعمل آنها است که تعزیهخوان را تحریک میکند و من در این مستند میخواستم ببینم تعزیه در حضور بینندگان، مقتدر عمل میکند یا بدون حضور آنها نیز میتواند اقتدارش را داشته باشد.
تقوایی با تاکید براینکه «تنها سند مکتوب درباره تعزیه سندی است که بهرام بیضایی سالها قبل درباره تعزیه نوشته و درطول این سالها همه، آن موضوع را بازگو میکنند» گفته بود: تایم اجرای این تعزیه برای مستند طولانی بود به همین دلیل ابتدا متن را بازنویسی و تقریبا آن را نصف کردم و تلاش میکردم شیوه مستند گونه فیلم حفظ شود و کمتر در آن دخالت بکنم. این مستند تنها فیلمی است که تماشاگران تعزیه میتوانند شبیه به هم یک تعزیه را ببینند. من اسم این مستند را «تمرین آخر» گذاشتم و مربوط به یک گروه تعزیه است که تمرین میکنند تا روز دیگر در یک مکان واقعی تعزیه را اجرا کنند. در این فرم تماشاچی را حذف کردم اما ناگهان در فصل پایانی اجرا، تعزیه را با حضور تماشاگر شاهد هستیم.
این کارگردان که فیلمهای «چای تلخ» و «زنگی و رومی» را نتوانست به سرنجام برساند، در همان جلسه گفته بود: اگر برای دومین بار به سراغ تعزیه بروم حتما با توجه به پیشنهادهایی که دارم، آن را به صورت سینمایی خواهم ساخت.
تقوایی در جایی دیگر نیز با ابیان اینکه «تعزیه را به عنوان یک نمایش ایرانی نگاه میکند»، گفته است: در «تمرین آخر» تلاش کردم یک تعزیه بسازم و مخاطبان را با این هنر قدیمی آشنا کنم. این فیلم در جریان ساخت فیلمی ۱۰ دقیقهای که از سوی یونسکو، برای ثبت تعزیه به عنوان میراث ایرانیان پیشنهاد شد، شکل گرفت و با توجه به امکانات موجود نمیتوانستیم از تماشاگران استفاده کنیم و در واقع جوری ساخته شد که روح تعزیه منتقل گردد. البته در بخشی که تعزیه با حضور مردم اجرا میشود، نتوانستم آن زمینه اجرایی را که دلم میخواست فراهم کنم زیرا تعزیه واقعی را فقط در روز عاشورا و در جمع مؤمنان میتوان اجرا کرد اما در این فیلم با دو وانت و بلندگو در شهر راه افتادیم و اعلام کردیم که در روز جمعه میخواهیم قسمت پایانی تعزیه را فیلمبرداری کنیم و از مردم خواهش کردیم که با لباس مشکی در این مراسم شرکت کنند. آنها هم با ما بسیار همکاری کردند تا حال و هوای عزاداری در تعزیه ایجاد شود.
«تمرین آخر» با مشاوره داوود فتحعلی بیگی، لاله تقیان و محمد حسین ناصر بخت ساخته شد که مرحوم علاءالدین قاسمی در نقش حرّ دلاور، مظفر قربانینژاد در نقش امام(ع)، قوامالدین قاسمی در نقش عباس علمدار، امیر سلیمانی مقدم در نقش علیاکبر و علی عقیقی، حسن عقیقی و محسن میرزاعلی به ترتیب در نقشهای پسر، برادر و غلام حرّ، بازیگران نقشهای اولیای این تعزیه بودند و اسماعیل محمدی در لباس شمر، محمد بخشینیا در لباس ابن زیاد، داوود آبایی در لباس ابن سعد، محمد رضایی در لباس خطیب، محمد امینی در لباس خولی و امیر صالحی در لباس سنان، نقش اشقیا را در تعزیه «حرّ دلاور» ایفا کردهاند.
تقوایی علاوه بر «تمرین آخر»، مستند «تعزیه» را نیز برای پرونده میراث جهانی ساخت و سال ۱۳۴۹ هم مستند «اربعین» را با محوریت عزاداری در شهرهای جنوبی کشور به ویژه بوشهر ساخته بود که تصاویری ناب از مراسم اربعین را در مسجد دهدشتیهای بوشهر نشان میدهد. این فیلم با تصاویری از تدارک مراسم عزاداری امام حسین (ع) آغاز میشود و بعد دریا و خورشید همراه با صدای سنج و دمام، آغاز واقعهای را خبر میدهند.
ناصر تقوایی که در جوانی خود این مستند را ساخته درباره آن می گوید: «در مراسم عزاداری در بوشهر، عواطف سخت، به آرامترین، زیباترین و انسانیترین شکل خود بروز میکنند.»
در ادامه بخشهایی از این مستندها را که صحنههایی از آنها در گذشته با همکاری فیلمخانه ملی ایران در اختیار ایسنا قرار گرفته بود، میبینید.
مستند «اربعین» : به عنوان سندی از نوحهخوان قدیمی بوشهری «بخشو» شناخته میشود که بسیاری از نوحههای ضربی آن منطقه از جمله نوحه مشهور «ممد نبودی ببینی» تحت تاثیر سبک او هستند.
کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: دلیل حذف 2 فیلم ناصر تقوایی از شبکه نمایش خانگی واکنش همسر ناصر تقوایی به شایعه وخامت حال استاد انتشار کتاب فیلمنامه «کوچک جنگلی» بعد از 40 سال ؛ سریالی که ناصر تقوایی نساختمنبع: عصر ایران
کلیدواژه: ناصر تقوایی تعزیه ناصر تقوایی تمرین آخر سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۱۲۶۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نگاهی به فیلم هویت حاتمیکیا، به مناسبت بازپخش از شبکه نمایش
جوانی به نام "ناصر" پس از درگیری با دوستانش، در راه بازگشت به خانه با موتورش به شدت تصادف کرده و در مسیر انقلاب به بیمارستان به عنوان مجروح جنگی بستری میگردد. ناصر در رمحیطی به هوش میآید که همه او را به عنوان مجروح جنگی میشناسند. او در فرار از گذشته سعی میکند خود را در ورای هویت تازهاش پنهان سازد، اما در میان مجروحین کسی هست که او را میشناسد... در کشاکش و رویاروئی با دنیای تازه، ناصر باید از دو چهره خود یکی را برگزیند و سرانجام با دنیای گذشتهاش وداع میکند.
به گزارش تجارت نیوز، بازیگران فیلم هویت چه کسانی هستند؟ در هویت بازیگرانی، چون جلیل فرجاد، رضا اسدی، علی غلامی، ابوالقاسم مبارکی، احمد ناطقی، محسن عظیمینیا و حسن اسدی به ایفای نقش و بازیگری پرداختهاند. در فیلم هویت حدود ۷ بازیگر جلوی دوربین رفتهاند که از نظر تعداد بازیگران میتوان هویت را یک اثر کمبازیگر و با تعداد شخصیتهای داستانی کم عنوان کرد.
نقدی که درباره این فیلم نوشته شده اینگونه است:
غیر از جزئیات تکنیکی، خصوصیاتی که به فیلم هویت اهمیت سیاسی و اجتماعی داد، تعریفی بود که حاتمیکیا از خودش تو جایگاه کارگردانی داشت. سینمای حاتمیکیا سینمای هشداره. نه دنبال تفسیر واقعیتهاست، نه توصیه میکنه و نه اینکه پژواک و انعکاس صدای اکثریته.
اولین فیلم حاتمیکیا که برخلاف باقی کارهاش از نظر تکنیکی چندان چشمگیر نبود، این خصوصیت دیدهبانی و کشف معضلی که قراره یقه جامعه رو بگیره، وجود داشت.
اسم این فیلم (هویت) قرار بود به مسئله سالهای بعد برای بخش قابل توجهی از جامعه تبدیل بشه و تو سینمای ایران هم این قضیه، یعنی هویت، بین طیفهای مختلف به بحران تبدیل شد. تو دو-سه سال بعد، از مخملباف گرفته تا مهرجویی و حتی آدمی که وسط اینا بود، یعنی کیارستمی، همه فیلمایی ساختن که جان و کلامشون و مایهی اصلیشون بحران هویت بود.